به گزارش خبرنگاران گروه جامعه گزارش خبر، حمید ظهرابی در نشست خبری مجازی پیرامون وضعیت تالابها در آستانه برگزاری کنفرانس بین المللی روز جهانی تالاب که به میزبانی شهرستان بختگان برپا میشود، گفت: این گردهمايی بزرگترین رویداد روز جهانی تالاب های كشور است که در جریان آن قهرمانان تالاب ها انتخاب خواهند شد.
او گفت: این مراسم با حضور معاون رییس جمهور و رييس محترم سازمان حفاظت محيط استاندار محترم فارس، مقامات عالی رتبه كشوری، نمايندگان مجلس شورای اسلامی و فرمانداران شهرستان های تالابی، جمعی از سمن های محيط زيستی كشور و استان و مقامات محلی در شهرستان بختگان در روز پنجشنبه ۱۴ بهمن برگزار می شود.
ظهرابی با بیان اینکه شعار امسال روز جهانی تالاب ها «تالابها را ارج نهیم، مديريت كنيم ، احيا كنيم و دوست بداریم» است، خلاصه ای از وضعیت تالابهای فارس ارائه کرد و گفت: روز جهانی تالابها ۱۳ بهمن است که کنوانسیون رامسر تشکیل شد و اضافه كرد كنوانسيون رامسر قدیمی ترین معاهده بین المللی در زمینه حفظ محیط زیست به شمار میرود.
او با بیان اینکه یکی از افتخارات کشور ما این است که قدیمیترین کنوانسیون حفاظت از محیط زیست در شهر رامسر منعقد شد، گفت: به این خاطر هر تالابی در دنیا که به عنوان تالاب ارزشمند بين المللی ثبت شود با عنوان «رامسرسایت» شناخته و نامیده می شود.
به گفته مدیرکل محیط زیست فارس، در ایران بیش از ۸۰ درصد تالابها تحت تاثير فعاليت های انسانی صدمه ديده اند گفت: استان فارس ۱۳ تالاب مهم طبيعی در فهرست کشوری دارد و، تالابهای تشک، بختگان، کمجان، ارژن و پریشان به عنوان «رامسرسایت» شناخته می شوند.
وی گفت: تالابهای فارس به دلیل تاثیر فعالیتها و بهره برداریهای سنگین کشاورزی در سالهای اخیر افزون بر مشکل خشکسالی به شدت صدمه دیدند و به رغم بارندگی های اخیر و تشکیل روان آبها وضعیت این تالابها خوب نیست.
او با ذکر مثالی از مخاطرات پیش آمده ابراز داشت: در سال های اخیر انجیرستان های دیم استهبان که سال ها با توليد انجیر مرغوب در دنيا شناخته شده بود از خشكيدن تالاب بختگان متاثر شده و متاسفانه در مواقعی از سال آبياری می شود. كاهش كيفيت منابع آب زيرزمينی و وابستگی اين باغات ديم به آبياری با منابع آب زيرزمينی آينده خوبی ندارد.
خشک شدن تالاب ها و کاهش سطح آبهای زیر زمینی موجب از بین رفتن کشاورزی به ویژه در مناطق پایین دست حوضه های آبخیز شده که این امر مهاجرت روستائیان به شهرها را در پی داشته و به تبع آن بر ساختارهای اقتصادی- اجتماعی استان نیز تاثیر داشته است. بروز پدیده ریزگردها از دیگر تبعات خشک شدن تالاب ها بوده که خود عامل تخریب محصولات زراعی و همچنین شیوع انواع بیماری های تنفسی در بین جوامع حاشیه نشین تالاب ها شده است.
ظهرابی افزود: در سال های اخیر خشکسالی و توسعه ناپایدار در حوضه های تالابی صدمات بعضاٌ جبران ناپذیری را به تالاب های استان وارد کرده است.
ظهرابی با بیان اینکه تالاب پریشان به شدت تحت تاثير برداشت منابع آب زيرزمينی است و سطح سفره های آب ١٣ متر پايين تر از سطح درياچه است.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس، تالاب ارژن علاوه بر بهره برداریهای رایج و حفر چاه های اطراف به دلیل تغییر کاربری غیرقانونی شمار بسیاری از باغ شهری ها و ایجاد باغ ویلاها آسیب زیادی دیده است.
ظهرابی همچنین گفت: ۱۳ درصد از سطح تالاب ارژن آب گرفته است که میزان کمی است. تالابهای تشک، کمجان و بختگان نیز تحت تاثیر آسیبهای جدی قرار دارند. با احداث سدهای ملاصدرا و سیوند و سد درودزن ورودی آب به صفر رسیده است. گرچه درصد کوچکی از حق آبها تامین شد، اما سطح آب گیری این تالابها در وضعیت مطلوب نیست.
او پیرامون وضعیت تالاب کوهستانی کافتر نیز اعلام کرد: به دلیل فعالیتهای کشاورزی و بهره برداریهای بی رویه تقریبا روان آبی در این حوزه تشکیل نمی شود، اما بخشی از تصرفات بستر و حريم رودخانه شادكام را با حمايت دستگاه قضايی باز پس گرفته ايم و آبراهه های اصلی ورودی به اين تالاب لايروبی شده است.
ظهرابی به ذکر درصد آبگیری تالاب های دیگر استان پرداخت و افزود: تالاب طشک ۳۳ درصد و بختگان هم ۲۲ درصد آبگیری شده که با آفتاب، وزش باد و تبخیر، به سرعت کاهش خواهد یافت.
این مقام مسوول خاطر نشان کرد: خشکسالی سال های اخير در فارس و تأثير نامطلوب آن بر منابع آبی، اقتصاد مردم استان را تحت تاثیر قرار داده و با افزایش ریزگردها در منطقه بیماری هایی نظیر، بیماری های تنفسی رو به فزونی است. از سوی دیگر بسان سال هاي گذشته ديگر جمعيت عظيم فلامينگوها و كلونی جوجه آور آن و ديگر پرندگان در درياچه بختگان و جزاير زيبای طشک مشاهده نمی شود.
ظهرابی عوامل تهديد در منطقه را، توسعه ناپایدار کشاورزی در حوضه های آبخیز، عدم تخصیص مناسب و به موقع حق آبه تالاب ها، خشکسالی و کاهش بارندگی در حوضه آبخیز و همچنین احداث سدها در بالادست تالاب، بدون در نظر گرفتن ملاحظات زيست محيطی، برشمرد.
وی در ادامه گفت: ورودی آب بختگان از رود کر، قبل از سال ۱۳۸۶، به طور متوسط سالانه ۶۰۰ میلیون متر مکعب بود که با احداث سدهای سیوند و ملاصدرا و همزمانی بهره برداری آن دو، با شروع خشکسالی ها، به صفر رسید و تالاب رو به خشک شدن گذاشت و پس از پیگیری های بسیار در سال های ۸۸ و ۸۹ فقط ۱۰۰ میلیون متر مکعب، حق آبه به تالاب روانه شد که تاثیر زیادی در کند شدن روند خشکی تالاب نداشت.
ظهرابی در خصوص رهاسازی حقابه امسال بختگان، گفت: یک برنامه پلکانی برای افزايش سهم تالاب و كاهش مصرف در ساير بخش ها پيش بينی شده و در حال پیگیری رهاسازی میزان ۱۰۰ میلیون متر مکعب حق آبه، امسال در دست اقدام است.
این مقام مسوول به همدلی و همراهی مردم و جوامع بومی محلی در حفظ حق آبه سال گذشته در طول ۱۹۰کیلومتر مسیر، اشاره کرد و از این موضوع به عنوان بهترین موفقيت در جلب مشاركت مردم ياد كرد.
كنوانسيون رامسر قديمی ترين معاهده بین المللی، با تاکید بر حفاظت از طبیعت در جهان است. آغاز آن در دوم ماه فوريه ۱۹۷۱ ( ۱۳ بهمن ۱۳۴۹) در رامسر بوده که كنوانسيون نام خود را از اين شهراقتباس کرده است. كنوانسيون رامسر در سال ۱۹۷۵ جنبه قانونی يافت.
این معاهده ۱۵۸ كشور عضو را ملزم به تعيين و حفظ تالاب های با اهميت بين المللی و تشويق به استفاده خردمندانه از آنها می نمايد . و هم اكنون ۱۵۸ كشور، عضو رسمی دارد و يک هزار و ۸۳۱ تالاب با اهميت بين المللی با مجموع مساحت ۱۷۰ ميليون و ۴۰ هزار و ۳۸۰ هكتار را در سطح جهان به ثبت رسانده است. گرچه نام رسمی كنوانسيون : “ كنوانسيون تالاب های بين المللی بويژه به عنوان زيستگاه پرندگان آبزی“ یا به اختصار“ كنوانسيـون تالاب هـا“ (رامسـر، ايــران ، ۱۹۷۱) نوشتـه می شـود، ولی به طور معمول به “ كنوانسيون رامسر “ شهرت دارد.
این کنوانسیون بر حفاظت و بهره برداری معقول از تالاب ها به خصوص به منظور فراهم ساختن زيستگاهی برای پرندگان آبزی تأكيد می كند. طی گذشت سال ها، كنوانسيون گسترۀ نگرش خود را چنان افزايش داده كه تمام ابعاد حفاظت و بهره برداری معقول و پایدار از تالاب ها را در بر می گیرد و تالاب ها را در زمره اکوسیستم هایی می داند که در حفاظت از تنوع زيستی و رفاه جامعه بشری اهميت فوق العاده ای دارند.
روز جهانی تالاب ها برای اولین بار در سال 1997 جشن گرفته شد. تا کنون 25 عنوان شامل ٣٦ تالاب از ایران در لیست تالاب های کنوانسیون رامسر قرار گرفته که 2 عنوان ( ارژن – پریشان و نیریز- کمجان )شامل 5 تالاب ( ارژن ، پریشان ، طشک ، بختگان و کمجان ) از فارس نیز در لیست تالاب های کنوانسیون رامسر قرار دارند.
یکی از رامسر سایت های استان فارس یعنی نی ریز – کمجان شامل مجموعه تالاب های طشک، بختگان و کمجان از تاریخ 4/7/1990 (13/4/1369) در لیست مونترو یا لیست قرمز قرار گرفته یعنی این تالاب ها در معرض تغییرات اکولوژیکی بوده است.