به گزارش خبر، ثریا رایان در یادداشت ارسالی به پایگاه خبری گزارش خبر آورده است ؛
ارتقاء سطح اگاهی درباره زیان های بهداشتی و محیط زیستی استفاده از پلاستیک، لوازم پلاستیکی همچنین فرهنگ سازی و ارائه راهکارهای عملی و معقول جهت مصرف کمتر این آلاینده ی اکو سیستم، از جمله اهداف مهم این مقاله است.
پلاستیک ماده ای با ویژگی های خاص سالها است که جایگاه برجسته ای در زندگی انسانها دارد. از سال1950 میلادی پلاسیتک ها کم کم به زندگی انسانها اضافه شدند. در ابتدا سمبلی از تکنولوژی و نواوری بودند و در ساخت لوازم بهداشتی، اسباب بازی، لوازم منزل، لوازم ساختمانی و... غیره از انها استفاده می شد. تا اینکه تولید انبوه پلاستیک در جهان ادامه پیدا کرد و از سال 1970 میلادی تا کنون پلاسیتک جزء لاینفک زندگی بشر در کره زمین بشمار میرود. پلاستیک چند ویژگی بخصوصی دارد که همگان را ترغیب به تولید این ماده می کند. پلاستیک قدرتمند است و برای کاربردهای گوناگون مفید است. بسیاری از پلاستیک ها بی اثر هستند، بنابراین می توانند در تماس با حلال‌ها، اسیدها و قلیاها، آب و سایر مواد شیمیایی بدون ایجاد عوارض جانبی مورد استفاده قرار گیرند برخلاف مواد آلی مانند چوب و منسوجات طبیعی، پلاستیک چنانچه برای مدت طولانی در معرض رطوبت قرار گیرد، تخریب نمی‌شود. ترمو پلاستیک ها می توانند با استفاده از یک فرایند صنعتی به نام قالب تزریق در شکل‌های مختلفی تولید شوند. بنابراین برای تولید آنها هیچ‌گونه ماشین کاری مانند فلزات نیاز نیست. علاوه بر این پلاستیک ها به راحتی قابلیت چاپ سه‌بعدی را دارند. پلاستیک‌ها را میتوان به راحتی رنگ‌آمیزی کرد. نایلون، یک نوع پلاستیک سخت و بادوام است که می‌تواند برای جابجایی قطعات در ماشین‌آلات بدون نیاز به روغن کاری استفاده شود (ضریب اصطکاک نسبتاً کمی مانند تفلون دارد). پلاستیک غیر رسانای الکتریسیته است، بنابراین می‌تواند به عنوان عایق در وسایل برقی مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری از پلاستیک‌ها از طریق ذوب شدن یا خرد شدن به راحتی قابل بازیافت هستند و با آنها میتوان محصولات جدیدی تولید کرد. به عنوان یک الیاف مصنوعی، هنگامی که از پلاستیک در تولید منسوجات استفاده می‌شود، می‌تواند از الیاف طبیعی با دوام تر باشد. بسیاری از پلاستیک ها عایق حرارتی خوبی هستند، بنابراین از آنها به عنوان دستگیره در وسایل آشپزخانه، ابزار، درب قابلمه و غیره استفاده می‌شود.
مشکل این ماده چیست؟
مشکل این است که یک بطری پلاستیکی به 450 سال نیاز دارد تا تجزیه شود. استفاده بی رویه و روزمره انسانها از پلاستیک باعث شده اسیب های جدی بر طبیعت وارد شود که از مهمترین این اسیب ها می توان از آلودگی رودخانه ها و اقیانوس ها نام برد.
پژوهشگران اعلام کرده اند که از سال 1950 میلادی تاکنون 9 میلیارد تن پلاستیک تولید شده که اگر ابا اهرام مصر مقایسه کنیم وزن این پلاستیک های تولید شده در هفت دهه گذشته برابر 1600 اهرام ، از هرم های بزرگ مصر است.
بر اساس گزارش بنیاد جهانی طبیعت و دانشگاه نیوکاسل استرالیا (World Wide Fund for Nature)، هر انسانی هر روز به طور متوسط 5 گرم و در هفته معادل یک کارت اعتباری، پلاستیک می خورد. نتایج بررسی 50 مطالعه علمی، درباره ورود ذرات پلاستیک به بدن انسان نشان می دهد، که هر فردی طی هر هفته حدود 2000 ریز ذره پلاستیکی می خورد که معادل 250 گرم در سال خواهد بود. اگرچه خیلی سالیان پیش تر دانشمندان ورود ذرات پلاستیکی را به بدن انسان تائید کرده بودند ولی با این پژوهش مقدار دقیق ان مشخص شد.
سه بطری را در نظر بگیرید که هر کدام چه سرنوشتی متفاوتی می توانند داشته باشند:
بطری اول، می تواند سرنوشتش اینطور رقم بخورد که بعد از استفاده به محل دفن زباله ها برود. معمولا این بطری ها حاوی ته مانده نوشابه، شیر، مواد سمی، شوینده ها و ...می باشند که در اثر باران و بعد از گذشت چند سال شیرابه انان کم کم به سفره های زیرزمینی، رودخانه ها و یا حتی منابع ابی که صدها کیلومتربا انها فاصله دارد راه پیدا می کند و اثرات مخربی بر اکوسیستم میگذارند.
بطری دوم، بطری است که در رودخانه رها می شود. با توجه به وجود مقاومت این ماده در برابر تجزیه پذیری ، این پلاستیک های رها شده تجزیه نمی شود ولی در ابها به ارامی به ذرات ریز ومضری تبدیل می شود . این ذرات پلاستیکی که در جریان اب از رودخانه ها به دریا می ریزند در اثر جریانات مارپیجی اب در نقاط بخصوصی از اقیانوس ها با طول گسترده ی چند کیلومتری ، انبوهی از پلاستیک های انباشته شده را تشکیل میدهند که کیلومترها از اب های اقیانوس را الوده می کنند. دانشمندان حتی در عمق 6000 متری هم در بسیاری از ابهای دریا ذرات پلاستیک را دیده اند ویا حتی درعمق 11000 متری اقیانوس هم به وفور ذرات پلاستیک یافته اند.
بطری سوم، می تواند بازیافت شود و بارها مورد استفاده قرار گیرد یا حداقل تاثیرات منفی ان بر محیط زیست کاهش یابد.
از بهترین راهکارهای علمی جهت کاهش الودگی محیط زیست در اثر استفاده از پلاستیک می توان به کاهش استفاده ازمواد و ظروف پلاستیکی، استفاده مجدد و همچمنین بازیافت نام برد. درست است که پلاستیک از لحاظ شیمیایی به راحتی تجزیه نمی شود ولی از لحاظ فیزیکی، این مواد بر اثر نیروهای فیزیکی وارده به راحتی خورد شده و تکه تکه می شوند و به مایکرو پلاستیک ها تبدیل می شوند که این ذرات بسیار ریز توسط بقیه جانداران بلیعده می شوند و حتی ممکن است دوباره به بدن انسان برسند و از آنجایی که پلاستیک ها را از موادی مانند گاز، طبیعی نفت، سلولز و … (پلیمرها که عمده مواد تشکیل دهنده پلاستیک هستند را عموما از ترکیبات نفتی و هیدروکربنی تولید می کنند) تولید می کنند، حضور آنها در محیط زیست می تواند مخرب و آسیب رسان برای همه موجودات زنده و همچنین انسان باشد.
راهکارعملی ومعقولانه چیست؟
باید الگوهای صحیح مصرف در جامعه اموزش داده شود تا انگیزه های کاهش مصرف در مردم قوت گیرد. اموزش همگانی و فرهنگ سازی در جامعه گامی مثبت و اساسی برای کاهش مصرف پلاستیک و نایلون برای مبارزه با الودگی های پلاستیکی و زیست محیطی است. باید شهروندی مسئول باشیم، باید از خودمان شروع کنیم و با الوده نکردن محیط زیست به خود وحقوق دیگران احترام بگذاریم.
بنابراین کاهش استفاده از کالاهای غیر ضروری پلاستیکی اولین قدم درحفظ محیط زیست است. مشکل اصلی لوازم یکبار مصرف عمر کوتاه انهاست، شاید بتوان با کمی خلاقیت راههایی برای استفاده مجدد و یا افزایش عمر مفید وسایل پلاستیکی پیدا کنیم یکی از کارهای مفیدی که می توان انجام داد استفاده از ظروفی است که قابلیت این را دارند که بارها از انها استفاده مجدد کرد مثل بطری اب شیشه ای، ماگ چای و قهوه و همچنین ظروف مسافرتی قابل شستشو. برای نگهداری غذا نیز میتوان از ظروف شیشه ای یا استیل های ضد زنگ استفاده کرد. می توان کیسه های پارچه ای را جایگزین نایلون و کیسه های پلاستیکی کرد. بسیاری از کشورهای توسعه یافته قانون منع استفاده از پلاستیک را اجرا می کنند و شهروندان موظف هستند هنگام خرید از کیسه های پارچه ای ، پاکت های کاغذی و یا زنبیل های کنفی استفاده کنند و هیچ نوع پلاستیک و کیسه ای به مشتریان ارائه نمی شود. در مورد بازیافت تنها کاری که در این راستا می توانیم انجام دهیم جدا کردن زباله های تر و خشک است . در کنار این دانشمندان سعی می کننند ترکیبات پلاستیک و پلاستیک مانندی را با همان خواص تولید کنند که باکتری ها و یا طبیعت به راحتی بتواند انها را تجزیه کند و زمان تجزیه انها نسبت به بقیه پلاستیک ها کوتاه تر باشد. به طور کلی واقعیت این است که فعلا نمی توانیم پلاستیک را کاملا" از زندگی روزمره خود حذف کنیم ولی به صورت فردی مسئولانه می توانیم استفاده از ان را بهینه کنیم تا مشکلات کمتری برای نسل های اینده به جا بگذاریم.